اگر نتایج تصادفی گاهی دقیقاً همان چیزی باشد که شما نیاز دارید، چه می‌کنید؟
بسیاری از تصمیم‌گیری‌های ما به خاطر توجه به تجربیاتی است که در گذشته داشته‌ایم. اما گاهی اوقات بهتر است که آن درس‌ها را کنار بگذاریم؛ در یک موقعیت جدید، بدون تجارب گذشته شروع کنیم. دانشمندان در پردیس تحقیقاتی ژانلیا موسسه پزشکی هوارد هیوز به این نتیجه رسیده‌اند که مغز می‌تواند به طور موقت اطلاعات مربوط به تجربه گذشته را از مدارهای تصمیم‌گیری جدا کند و در نتیجه رفتار تصادفی اتفاق بیفتد.
در این مطالعه موش‌هایی که برای دریافت غذای جایزه، یک بازی انجام می‌دادند، معمولاً استراتژیک و مثل دفعات قبل عمل می‌کردند. اما وقتی با یک رقیب غیرقابل پیش‌بینی و سخت روبرو می‌شدند، به یک رفتار تصادفی روی می‌آوردند. حیوانات گاهی اوقات در حالت رفتاری تصادفی گیر می‌افتادند؛ اما محققان به سرپرستی آزمایشگاه ژانلیا دریافتند که می‌توانند با دستکاری فعالیت یک منطقه خاص از مغز، رفتار طبیعی را بازیابند.
مغز در تلفیق اطلاعات حاصل از تجربیات گذشته برای هدایت تصمیم‌گیری در موقعیت‌های جدید، سرآمد است. اما نه همیشه و در شرایط خاص، ممکن است رفتار تصادفی ارجح باشد. به عنوان مثال اگر یک حیوان به شکلی غیرقابل پیش‌بینی شروع به حرکت کند، ممکن است بهترین شانس را برای دوری و گریز از شکارچی داشته باشد. در یک محیط جدید، اکتشاف بدون محدودیت و تصادفی ممکن است منطقی‌تر از اتکا به یک مدل تجربه شده باشد. بنابراین دانشمندان مدت‌هاست حدس می‌زنند که مغز ممکن است راهی برای خنثی کردن تاثیر تجربیات گذشته داشته باشد. به این ترتیب رفتارها می‌تواند به طور تصادفی پیش برود، اما دیگران مخالف بودند.استدلال آنها می‌گفت این مدل ناكارآمد است؛ با آنچه بعضی از مردم، اصلی‌ترین اصول عملیاتی مغز می‌نامند (استفاده از تجربه و دانش گذشته ما، برای بهینه‌سازی انتخاب‌های رفتاری)، مغایرت دارد.
پژوهشگران می‌خواستند ببینند آیا می‌توانند شرایطی را ایجاد کنند که حیوانات را مجبور به تغییر در این حالت تصادفی کند. یکی از آنها می‌گوید: «ما سعی کردیم فضایی ایجاد کنیم که نیاز به ایجاد تنوع رفتاری و غیرقابل پیش‌بینی بودن رفتار را به حد نهایت برساند». حیوانات وقتی با یک رقیب ضعیف روبرو می‌شوند، بر اساس نتایج آزمایشات قبلی انتخاب‌های استراتژیک انجام می‌دهند. زمانی که یک رقیب پیچیده پیش‌بینی‌های قوی انجام می‌داد، موش‌ها تجربه گذشته را نادیده گرفتند؛ آنها در جست‌وجوی انتخاب‌های تصادفی بودند.
تیم پژوهشی مشاهده کردند که حیوانات گاهی اوقات به طور تصادفی به رفتار خود ادامه می‌دهند؛ حتی اگر چنین رفتاری دیگر به نفع نباشد. این وضعیت شبیه درماندگی است که در آن تصمیم‌گیری استراتژیک پس از انجام تجربه‌ای از گذشته، زمانی که شخص متوجه می‌شود قادر به کنترل محیط خود نیست، مختل می‌شود.
نظر محققان این است که این یک هدف را تأمین می‌کند: تجربه گذشته معمولاً مفید است، اما وقتی سطح عدم اطمینان زیاد باشد، می‌تواند گمراه‌کننده باشد. وقتی با موارد ناآشنایی روبرو می‌شویم، تجربه می‌تواند در مواقعی انسان را گمراه نیز بکند.
به طور کلی ما تصور می‌کنیم بهترین تصمیمات ناشی از تجزیه و تحلیل تجربی و انتخاب آگاهانه است. اما تصادفی بودن می‌تواند در زندگی روزمره مفید باشد. برای انتخاب‌های کوچک، این یک صرفه‌جویی در وقت است. مثلا به طور تصادفی از یک فهرست انتخاب کنید و سریع به ادامه چت با دوستان خود برگردید. این موضوع هم وجود دارد که شاید شخص در مورد پیامدهای پیچیده یک تصمیم، اطلاعات کمی داشته باشد؛ لازم است واقع‌بین باشیم: برای بزرگترین تصمیمات مانند اینکه با چه کسی ازدواج کنیم، اعتماد و اتکا به تصادف بی‌معنی است. اما اگر ضریب تصادفی بودن گزینه‌های حاشیه‌ای را بررسی کنید، به خصوص وقتی عدم اطمینان حاکم است، می‌توانید نتیجه خوبی بگیرید.
ما روزانه با صدها انتخاب روبرو هستیم، از آنچه برای ناهار بخوریم گرفته تا تصمیمات پیچیده‌تر که شامل حال عاطفی، مالی و جسمی ما هستند. صرف نظر از قدرت شما، به دلیل خستگی تصمیم‌گیری، در نهایت توانایی شما برای انتخاب بهترین گزینه به پایان می‌رسد. این اصطلاح برای این احساس است که وقتی بیش از حد باید در طول روز تصمیمات تصادفی بگیرید، تحت فشار قرار می‌گیرید. خستگی تصمیم‌گیری عاملی است که در تصمیم‌گیری تصادفی باید مورد توجه قرار گیرد.
خستگی تصمیم‌گیری
یادگیری نحوه مدیریت تصمیم‌گیری می‌تواند به شما کمک کند تا احساس خستگی نکنید و انرژی ذهنی خود را حفظ کنید. خستگی تصمیم توسط روانشناس اجتماعی روی اف باومایستر ابداع شد، که به معنای فشار روحی و روانی ناشی از فشار زیاد بر انتخاب است. وقتی انسان بیش از حد تحت فشار قرار می‌گیرد، یا عجول می‌شود، یا اصلا تصمیمی نمی‌گیرد و این استرس نقش زیادی در رفتارهای ما دارد.
علائم خستگی تصمیم گیری عبارتند از:
- به تاخیر انداختن: «بعداً به این مسئله می‌پردازم»
- تکانشگری
- اجتناب: «من الان نمی‌توانم با این مسئله کنار بیایم»
- بلاتکلیفی: «اگر شک دارم، فقط می‌گویم نه!»
در این مورد چه باید کرد؟ بهترین راه برای جلوگیری از خستگی تصمیم‌گیری، صرفه‌جویی در انرژی و هدایت آگاهانه افکار و اعمال خود است. در اینجا چند نکته برای شروع وجود دارد:
- بر مراقبت از خود تمرکز کنید: مانند هر پاسخ استرسی، وقتی سیستم انسانی بیش از حد تحت فشار قرار می‌گیرد، مراقبت از خود بسیار مهم است. با قرار دادن ۱۰ دقیقه وقفه بین کارها در طول روز، به استراحت بپردازید.
- لیستی از اولویت‌های تصمیم‌گیری تهیه کنید: تصمیم‌گیری‌های بی‌مورد را با ذکر اولویت‌های اصلی روز خود و اطمینان از مقابله با این موارد، کاهش دهید.
- برای تصمیم‌گیری‌های بزرگ، فلسفه شخصی داشته باشید: یک قانون اساسی خوب هنگام رویارویی با تصمیمات اصلی این است که از خود بپرسید در شرایط فعلی چقدر خسته هستید. آیا تصمیم دارید به سادگی مسئله پیش رو خود را حل کنید؟ بهترین سوال برای پرسیدن این است: «این تصمیم چقدر در زندگی من تاثیر می‌گذارد؟» اگر پاسخ این است که تاثیر زیادی خواهد داشت، فلسفه تصمیم‌گیری ایجاد کنید. این ممکن است به معنای کنار گذاشتن یک زمان برای ارزیابی مزایا و معایب مرتبط با تصمیمات باشد.
- به دیگران اجازه کمک دهید: تقسیم بار ذهنی تصمیم‌گیری می‌تواند به جلوگیری از احساس خستگی کمک کند. به طور مثال از یک دوست صمیمی بخواهید تا به شما کمک کند تصمیم بگیرید با کدام پزشک تماس بگیرید.